رشت

شهر رشت یکی از شهرستان‌های استان گیلان است که از شمال به دریای کاسپین (خزر) و بندر انزلی، از جنوب به شهرستان رودبار، از شرق به شهرستان‌های سیاهکل و آستانه اشرفیه و از غرب به شهرستان‌های فومن، صومعه‌سرا و شفت منتهی می‌شود.

این شهر در مرکز جلگه گیلان و در وسیع‌ترین بخش دلتای رودخانه سفیدرود، با ارتفاع متوسط 8 متر از سطح دریاهای آزاد قرار دارد و 2 شاخابه از سفیدرود به نام‌های سیاهرود و گوهررود، از دو سوی آن روانند و سرانجام به مرداب انزلی می‌ریزند.

در مورد وجه تسمیه رشت، نظرات مختلفی وجود دارد. از یک سو، رشت در لغت به معنی دانشمند و فرزانه است و چون افراد فکوری از این منطقه برخاسته‌اند، این منطقه را رشت نامیده‌اند. از سوی دیگر، به معنی خاک و گرد و غبار و لجن است و چون در زمان طغیان مرداب انزلی، لجن و خاکروبه مرداب تا نزدیکی شهر می‌آمد، آن را رشت نامیدند. همچنین، در حروف ابجد، رشت برابر با عدد 900 است که مربوط به قیام و زندگی کوتاه‌مدت شاه اسماعیل در شهر رشت می‌شود. رشت را فرو افتاده یا در گودی افتاده و یا جایی که باران‌های ریزی می‌بارد نیز می‌گویند. در طول تاریخ، به این شهر القاب گوناگونی همچون دروازه اروپا و شهر باران نیز داده‌اند.

هر کس اسم رشت را شنیده باشد، به طور حتم نام اسطوره مقاومت گیلان -میرزا کوچک‌خان جنگلی- هم به گوشش خورده است؛ مردی که در برابر استعمار انگلیس مقاومت کرد و سرانجام، به دست نیروهای ایرانی کشته شد. البته، تاریخ رشت فقط به کوچک جنگلی خلاصه نمی‌شود.

رشت، ابتدا قصبه‌ای بوده میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود که کم‌کم واحدهای مسكونی، به صورت پراكنده، در فضای جنگلی و باغ‌های مركبات و نزدیک به مسجدها یا بقعه‌ها ساخته شدند و هسته مركزی شهر را تشكیل دادند.

آبادانی این شهر نیز، مانند بسیاری از شهرها، به زمان شاه عباس صفوی بر می‌گردد. از همان دوران، این شهر به عنوان مركز گیلان انتخاب و مركز معاملات نوغان و ابریشم شد؛ در آن زمان، نوغان و ابریشم محصول برتر گیلان محسوب می‌شد. پس از آن، این شهر مورد توجه مالكان بزرگ ایرانی، روسی، یونانی و اروپایی كه تاجران عمده نوغان بودند، قرار گرفت و بسیار پیشرفت كرد.

از قدیمی‌ترین مناطق این شهر می‌توان به منطقه كیاب (سبزه میدان فعلی) و میدان فعلی شهرداری رشت كه بقعه آقا سید جعفر در آن قرار داشته و مركز حكومتی شهر بوده و به پیله میدان معروف بوده است، اشاره کرد.

خشکار، کلوچه، نان برنجی، زیتون و زیتون پرورده، سیر تازه، ماهی دودی، ماهی سفید، انواع ترشی و همچنین، مینای خانه‌بندی، گلیم‌بافی، حصیر‌بافی، نازک‌کاری و خراطی، تابلوهای مینیاتور و معرق، قلاب‌دوزی ابریشم روی ماهوت یا رشتی‌دوزی، زیورآلات سنتی، لباس محلی، عروسک‌های کاموایی و پارچه‌ای و مکرومه‌بافی، سوغات و صنایع‌دستی این شهر هستند.